Tiago Peixoto
Open Government Specialist at The World Bank
Από την αρχή της ομιλίας ο Tiago Peixoto θέτει έναν προβληματισμό όσον αφορά τους όρους [terminology] που χρησιμοποιούνται για την Ανοικτή Διακυβέρνηση [Open Government] αναφέροντας πως υπάρχουν πολλοί όροι όπως e-democracy ή open democracy με ποικίλες ερμηνείες.
Πράγματι οι όροι συνοδεύονται από ποικίλες ερμηνείες ή τουλάχιστον όχι απολύτως συγκεκριμένες και πολλοί εξ’αυτών έχουν την ίδια έννοια, αλλά η «ανοικτότητα» και η «διακυβέρνηση» όπως ο συνδυασμός προθέματος ύπαρξης ηλεκτρονικής παρουσίας με τον προφανής ερμηνείας όρο «δημοκρατία», θέτουν σαφή όρια σε αυτές τις έννοιες και τα όρια είναι: η πρόθεση κυβερνητικής ενημέρωσης στους πολίτες, η δυνατότητα συμμετοχής των πολιτών είτε ως απλοί λήπτες κυβερνητικής πληροφορίας είτε ως συμμετέχοντες σε διαδικασίες διακυβέρνησης, η ικανότητα των πρώτων να παρέχουν υλικό αλλά και η ικανότητα των δεύτερων να λαμβάνουν την πληροφορία και να την αξιολογούν. Η διασφάλιση της ερμηνείας των όρων επιτυγχάνεται από το γεγονός πως είναι αδύνατον ένας από αυτούς τους όρους να παρερμηνευθεί ως κάτι που δεν είναι. Ενώ μπορεί δηλαδή, να καλύπτει ένα μεγάλο εύρος εννοιών και διαδικασιών εύκολα εντοπίζεται αυτό που δεν εντάσσεται στο συγκεκριμένο πλαίσιο. Σε αυτό το πεδίο των εννοιών, ο σημασιολογικός ιστός είναι ένα επιπλέον εφόδιο στην διασύνδεση ή διαφοροποίηση ερμηνειών.
Στο θέμα της ηλεκτρονικής συμμετοχής [e-participation] ο Tiago Peixoto παρατηρεί μία ερευνητική περιγραφή από τις έννοιες: biased , techno deterministic , under theorized , fragmented , methodologically immature.
Δεν μπορώ να γνωρίζω το ερευνητικό υλικό από το οποίο αναδύθηκαν αυτοί οι χαρακτηρισμοί αλλά ακόμα και αυτοί παρουσιάζουν ποικιλομορφία στην ερμηνεία. Αυτή ακριβώς την ποικιλομορφία όρων και ερμηνειών στην οποία αναφέρεται δεικτικά ο ομιλητής από την αρχή.
Πότε θεωρείται biased μία συμμετοχή; Αν ως biased λάβουμε την ερμηνεία της πόλωσης, τότε αυτό μάλλον είναι αναπόφευκτο εξαιτίας της ύπαρξης στοχευμένου πλαισίου αλλά μπορεί να εξισορροπηθεί είτε από την ανοικτότητα του υλικού είτε από την μαζικότητα της συμμετοχής.
Η ηλεκτρονική συμμετοχή είναι πράγματι techno deterministic [τεχνολογικά προσδιορισμένη] αλλά αυτό είναι αναπόφευκτο εφόσον είναι ηλεκτρονική , εξαρτάται δηλαδή κατά μεγάλο μέρος από τα εργαλεία που την υλοποιούν.
Fragmented [κατακερματισμένη] επίσης είναι αναπόφευκτα, τουλάχιστον ως ένα βαθμό, με στόχο από τη μία να να υπηρετείται η πειθαρχία σε μία δομή και από την άλλη να διαχωρίζεται η ορθή διαβούλευση από την μαζική συμμετοχή [μία διαφοροποίηση την οποία επισημαίνει και ο ίδιος ο ομιλητής]. Εκτός αυτών, μία διαδικασία εξαγωγής συμπερασμάτων ή λήψης αποφάσεων δε θα μπορούσε να υλοποιηθεί χωρίς κατακερματισμό της διαδικασίας. Όπως αναφέρεται από τους Lathrop, D., Ruma, L. στο Open Government – Collaboration, Transparency, and Participation in Practice, pp.55. O’Reilly Media, 2010, σχετικά με τις Διαβουλεύσεις: «Είναι περισσότερο τυπική [η διαβούλευση] από την συνεργασία ή την συζήτηση κι ενώ κάποιοι ίσως μιλούν για την «τυραννία της δομής» , αυτή ακριβώς η ύπαρξη δομής είναι που παρέχει την νομιμότητα και την ώθηση προς μία ουσιαστική συζήτηση και κατ’επέκταση προς μία ικανοποιητική λήψη απόφασης».
Δε μπορώ να γνωρίζω γιατί η ηλεκτρονική συμμετοχή κρίνεται methodologically immature [μεθοδολογικά ανώριμη] και πότε θα μπορεί να χαρακτηριστεί ώριμη. Μπορώ να δεχθώ πως ένα μεγάλο μέρος πολιτών βρίσκεται στα πρώτα βήματα διαδραστικότητας μέσα σε τέτοια πλαίσιο, όπως επίσης και πως το ίδιο το πλαίσιο της Ανοικτής Διακυβέρνησης βρίσκεται σε κατάσταση εξέλιξης αλλά αυτό ακριβώς είναι που βοηθά στην ανακάλυψη νέων μεθόδων και νέων σκέψεων στις οποίες πιστεύει με πάθος και ο ίδιος ο Tiago Peixoto. Άλλωστε μία μεθοδολογία εξαρτάται από τους στόχους της κι εφόσον οι στόχοι συχνά ποικίλουν, εύλογα υλοποιούνται πολλές μεθοδολογίες σε πειραματικό στάδιο. Και αυτό τελικά αποτελεί αναπόφευκτη διαδρομή σε κάθε διαδικασία ωρίμανσης.
Η πρόταση του ομιλητή πως στο πεδίο της ηλεκτρονικής συμμετοχής πρέπει να προχωρήσουμε ένα βήμα πιο μπροστά διασυνδέοντας τμήματα συμμετοχής που βρίσκονται offline, είναι μακράν η σημαντικότερη της ομιλίας του. Κι αυτό διότι ενώ στα πρώτα βήματα της ηλεκτρονικής συμμετοχής στόχος ήταν η συμμετοχή των πολιτών ηλεκτρονικά, δηλαδή να έρθουν οι πολίτες στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση λαμβάνοντας τα ελάχιστα οφέλη μίας συχνά περιορισμένης διαθέσιμης πληροφορίας τώρα το επόμενο βήμα πρέπει να είναι μία άλλη κατεύθυνση. Να έρθει η ανοικτή διακυβέρνηση στους πολίτες κι έτσι να διευρύνει ακόμα περισσότερο το πεδίο των ερμηνειών της με πολύ πιο σημαντικές δυναμικές από ό,τι εάν παραμείνει online υπόθεση. Εδώ ακριβώς υποκρύπτεται η σημαντικότητα της διεύρυνσης της ίδιας της ανοικτότητας.
Στην συνέχεια ο ομιλητής αναφέρεται στην αναγκαιότητα διαφορετικών προοπτικών πειθαρχίας [different discipline perspectives] συστήνοντας τα νέα πεδία της Δημοκρατίας της Γνώσης [democracy of Knowledge] και της Επιστημικής Δημοκρατίας [epistemic democracy].
Θεωρεί δε πως τα τεχνο-κεντρικά μοντέλα υπολείπονται ή αποτυγχάνουν και προτείνει μία πιο ρεαλιστική στάση.
Αντί της απαισιοδοξίας της σκέψης [pessimism of intellect], προτείνει την αισιοδοξία της θέλησης [optimism of the will].
Η ανοικτότητα κυβερνητικής πληροφορίας και η μαζικότητα της συμμετοχής των πολιτών δε θα μπορούσε να υλοποιηθεί ούτε κατ’ελάχιστο χωρίς τις δυνατότητες του διαδικτύου και άρα χωρίς μία τεχνολογική βάση υποστήριξης αυτών. Ένα τεχνο-κεντρικό μοντέλο δεν αποτελεί μεθοδολογία που ίσως αποδεικνύεται ελλιπής αλλά αποτελεί την πραγματικότητα πως τα τεχνολογικά εργαλεία είναι αυτά που θα στηρίξουν τις προθέσεις. Ο σημασιολογικός ιστός ως διεύρυνση αυτού του τεχνο-κεντρικού σκελετού μπορεί να αναλάβει τόσο τις διασυνδέσεις των εννοιών όσο και την συλλογή στοχευμένης πληροφορίας αλλά και την διατήρηση της πειθαρχίας σε δομές.
Αυτή ακριβώς η «αισιοδοξία της θέλησης» είναι τελικά που θα ενεργοποιήσει τις τεχνολογικές δυναμικές ή και θα κατασκευάσει νέες ώστε να αντιμετωπιστεί κάθε “απαισιοδοξία σκέψης”.