ΕΛ/ΛΑΚ | creativecommons.gr | mycontent.ellak.gr |
freedom

Το μονοπάτι από τη διαφάνεια στη λογοδοσία έχει 4 σταθμούς

Σε πρόσφατο άρθρο του ο Tiago Peixoto, ειδικός της ανοικτής διακυβέρνησης στην Παγκόσμια Τράπεζα, αναφέρεται στην αβέβαια σχέση μεταξύ της διαφάνειας και της λογοδοσίας. Ακόμα κι αν η συνθήκη της διαφάνειας εκπληρώνεται με τη δημοσίευση ανοικτών δεδομένων σε μορφές κατάλληλες για να προάγουν τη λογοδοσία, η πραγματική λογοδοσία μπορεί ακόμα να απέχει αρκετά από το να πραγματωθεί, υποστηρίζει.

Ο Peixoto επικρίνει την εναλλάξ αναφορά σε διαφάνεια και λογοδοσία δίχως να υπάρχει σε βάθος εξέταση της μεταξύ τους σχέσης και διάκριση των εννοιών. Διάκριση που επιχειρεί ο ίδιος να κάνει όταν γράφει ότι η Διαφάνεια με την ευρεία έννοια περικλείει την αποκάλυψη πράξεων που προέρχονται από δημόσια πρόσωπα και θεσμούς. Ενω η διαφάνεια είναι μερικώς σχεσιακή έννοια-κάποιος πρέπει δηλαδή να ρωτήσει σε ποιούς είναι τελικά διαφανείς αυτές οι πράξεις- τα δημόσια πρόσωπα μπορούν κάλλιστα να χαρακτηρίζουν τη διαφάνεια σαν μια μονομερή πράξη αποκάλυψης.

Πράγματι, η διαφάνεια μπορεί να γίνεται αντιληπτή χωρίς κανένα τρίτο μέρος να εξετάζει λεπτομερώς ή να αξιοποιεί για τη συμμετοχή του τις πληροφορίες που στο πλαίσιο της διαφάνειας αποκαλύπτονται. Από την άλλη μεριά η λογοδοσία προϋποθέτει αναγκαστικά ένα βαθμό αλληλεπίδρασης καθώς βασίζεται σε μια σχέση εντολέα-δρώντα όπου ο πρώτος κρατάει τον δεύτερο ως υπόλογο για τις πράξεις του στο δημόσιο χώρο.

Με αυτούς τους ορισμούς κατά νου, οποιοσδήποτε μηχανισμός λογοδοσίας χτίζεται πάνω στις αρχές της διαφάνειας απαιτεί μια ελάχιστη αλυσίδα γεγονότων που μπορούν να συνοψιστούν με τον ακόλουθο τρόπο:  (1) Κυβερνητικές πληροφορίες αποκαλύπτονται, (2) Οι πληροφορίες που αποκαλύπτονται φτάνουν στο κοινό που απευθύνονται, (3) Τα μέλη του κοινού είναι σε θέση να επεξεργαστούν τις αποκαλυφθείσες πληροφορίες και να αντιδράσουν με βάση αυτές, και (4) Οι αξιωματούχοι του δημοσίου ανταποκρίνονται στις αντιδράσεις του κοινού ή διαφορετικά υπόκεινται σε κυρώσεις δια της θεσμικής οδού.

Το παραπάνω μονοπάτι προς τη λογοδοσία μας διαφωτίζει τα όρια της διαφάνειας. Ακόμα και στο πλέον απλό μοντέλο λογοδοσίας η διαφάνεια δεν είναι παρά μοναχά το ένα τέταρτο της όλης διαδικασίας.

* Το παραπάνω αποτελεί μετάφραση ενός αποσπάσματος του άρθρου του Tiago Peixoto που μπορείτε να το διαβάσετε ολόκληρο εδώ.

Leave a Comment