Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά επισκέφθηκα την MWC στη Βαρκελώνη με την ιδιότητα του Γενικού Διευθυντή του Οργανισμού Ανοιχτών Τεχνολογιών-ΕΕΛΛΑΚ. Το 2023, το θέμα της μεγαλύτερης έκθεσης τεχνολογίας στον πλανήτη ήταν “ΤΑΧΥΤΗΤΑ: Απελευθερώνοντας την Τεχνολογία του Αύριο, Σήμερα”.
Σε αριθμούς, η φετινή έκθεση είχε περισσότερους από 88.500 συμμετέχοντες οι οποίοι αντιπροσώπευαν 28.000 οργανισμούς από 202 χώρες και περιοχές του κόσμου. Πάνω από 2400 εκθέτες και περισσότεροι από 1000 ομιλητές και καθοδηγητές γνώμης βρέθηκαν εκεί.
Είναι αχανής η επικράτεια που καταλαμβάνει η έκθεση και θέλει στοχευμένη προετοιμασία για να εξασφαλίσει κανείς μια ισορροπημένη παρακολούθηση που να περιλαμβάνει συμμετοχή σε εκδηλώσεις-συζητήσεις-παρουσιάσεις, συναντήσεις για γνωριμίες, αλλά και επισκέψεις περιπτέρων και εκθεμάτων.
Όπως καταλαβαίνετε, δεν μπορεί παρά να είναι εποικοδομητικά κριτική η οπτική γωνία θέασης του γεγονότος από ένα εκπρόσωπο των ανοιχτών τεχνολογιών και κοινοτήτων σε μια έκθεση όπου οι συμμετέχουσες οντότητες οι οποίες, έστω μερικώς, αναγνωρίζονται στο χώρο του ανοιχτού είναι απειροελάχιστο κλάσμα επί του συνόλου.
Μερικά από όσα ακούσαμε για τις υποσχέσεις της τεχνολογίας του αύριο που…είναι ήδη εδώ:
- Το metaverse θα καταστήσει ικανές εμβυθιστικές τρισδιάστατες εμπειρίες σε χώρους πέρα από τα παιχνίδια όπως η εκπαίδευση για χειρουργικές επεμβάσεις και η εκπαίδευση γενικότερα.
- η εφαρμοσμένη Τεχνητή Νοημοσύνη θα επηρεάζει κάθε τομέα της οικονομικής δραστηριότητας
- το Blockchain θα φέρει αδιάλειπτη παγκόσμια συνεργασία από τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές έως την ασφάλεια τροφίμων
Ας σταθούμε όμως στη Νευροτεχνολογία που εξελίσσεται ραγδαία, καταγράφοντας τη δραστηριότητα του ανθρώπινου εγκεφάλου και πως μπορεί να την αλλάξει είτε επεμβατικά είτε με wearables. Η καινοτομία σε αυτό τον τομέα προέρχεται από τη συγχώνευση των βαθύτερων νευρωνικών δικτύων του ανθρώπινου εγκεφάλου με την τεχνητή νοημοσύνη. Η μέσω τεχνητής νοημοσύνης αποκωδικοποίηση των 86 δισ νευρώνων του ανθρώπινου εγκεφάλου ανοίγει το δρόμο για την εμφύτευση εντυπώσεων που μοιάζουν με αναμνήσεις καθώς και για μη επεμβατικές προσεγγίσεις θεραπείας των ψυχικών παθήσεων μέσω ηλεκτρικής διέγερσης του εγκεφάλου. Η έγκριση τέτοιων πρακτικών από τον Αμερικανικό Οργανισμό Διοίκησης Φαρμάκων και Τροφίμων απέχει μόλις δύο χρόνια. Οι τρέχουσες πρακτικές είναι αντιδραστικές (reactive), ενώ η νέα προσέγγιση υπόσχεται να ενδυναμώσει τα άτομα με τη μόχλευση της νευροτεχνολογίας.
Τα επιχειρήματα υπέρ τέτοιων τεχνολογικών προοπτικών τις παρομοιάζουν ως τόσο φυσική εξέλιξη όσο τις πανταχού παρούσες έξυπνες συσκευές κινητής τηλεφωνίας που επαυξάνουν την υπολογιστική δύναμη του ανθρώπου. Γιατί να μην αντιμετωπίσουμε την πανδημία της μοναξιάς και της κατάθλιψης μέσα από το Metaverse; Το επόμενα σύνορα είναι η λήψη φαρμακευτικής αγωγής από τα μάτια στο metaverse και, το απώτατο για την ανθρωπότητα, η θεραπεία της γήρανσης με την αναπαραγωγή ανθρώπινου ιστού και κυττάρων. Ο θάνατος όχι μόνο δεν είναι αναπόφευκτος, αλλά γύρω στο 2045 που όσοι έχουν αυτή την επιλογή θα μπορούν να τον νικήσουν, θα μας φαίνεται βάρβαρη η εποχή που πέθαιναν άνθρωποι.
Οι τεχνολογίες του αύριο υπόσχονται ένα μέλλον χωρίς ασθένειες και ασχήμια. Με δεδομένη την οικονομική ανισότητα, το ψηφιακό χάσμα ανάμεσα σε τεχνολογικά έχοντες και μη, τους κινδύνους της ενεργειακής μετάβασης, σε ποιους ανήκει αυτό το μέλλον; Με άλλα λόγια, αν το μέλλον καθορίζεται από μια αλληλουχία ταυτόχρονης επενέργειας τεχνοοικονομικών διαδικασιών και εντολών, πόσο αυτές είναι ανοιχτές στο δημόσιο έλεγχο και επιδεκτικές σε πολυμερείς επιρροές;
Η εκθετική ανάπτυξη των παραπάνω τεχνολογικών καινοτομιών καθιστά αδύνατο στους διεθνείς οργανισμούς και στα κράτη να τις ρυθμίσουν στοιχειωδώς ενώ τα πιο παραδοσιακά κόμματα και η κοινωνία των πολιτών στερούνται τους αναγκαίους πόρους να τις παρακολουθήσουν. Οι καλές προθέσεις (να εξαφανίσουμε τη μοναξιά και τις ψυχικές νόσους στο metaverse) δεν είναι αρκετές. Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες. Το πολυδιαφημισμένο αίτημα για “Ηθική στην Τεχνητή Νοημοσύνη” δεν θα ικανοποιηθεί ούτε από τύχη ούτε επειδή το αναγνωρίζουμε και το συζητάμε. Οι τεχνολογικές καινοτομίες του μέλλοντος (και του παρόντος) θα είναι ηθικές μόνο αν σχεδιαστούν ευθύς εξαρχής με ανοιχτές προς την κοινωνία διαδικασίες με πλήρη σεβασμό στα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Σε κάθε άλλη περίπτωση έχουμε να κάνουμε με ‘Ethics washing” και “Open washing”.
Η ανοιχτότητα, η διαφάνεια, η ιδιωτικότητα, η συνεργασία στο σχεδιασμό τεχνολογικών καινοτομιών είναι παρελκόμενες αξίες μέχρι τη στιγμή που θα συνειδητοποιήσουμε, αργά και με σκληρό κόστος, τη σπουδαιότητά τους.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για ένα Οργανισμό όπως η ΕΕΛΛΑΚ η οποία οραματίζεται μια ελεύθερη και ανοιχτή σε όλους κοινωνία της πληροφορίας;
Οι μεγάλες αλλαγές έρχονται όταν η κοινωνία των πολιτών θέτει τα ερωτήματα.
Το αίτημα που διατυπώνει η ΕΕΛΛΑΚ μέσα από επιστολές και προτάσεις πολιτικής για ψηφιακή αυτονομία είναι κεντρικό.
Πως θα σχεδιάσουμε τεχνολογίες που να σέβονται την αυτονομία;
Αλέξανδρος Μελίδης
Γενικός Διευθυντής Οργανισμού Ανοιχτών Τεχνολογιών – ΕΕΛΛΑΚ.