Πώς η ΕΕ μπορεί να απεξαρτηθεί από τις ΗΠΑ και την Κίνα και να γίνει παγκόσμιος κόμβος ανοιχτότητας
Η Ευρώπη βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Από τη μία, η εξάρτηση από τις αμερικανικές πλατφόρμες και τα υπολογιστικά νέφη (clouds) έχει καταστήσει ευάλωτα τα ευρωπαϊκά δεδομένα, την άμυνα και τις δημόσιες υπηρεσίες. Από την άλλη, η άνοδος της Κίνας προσφέρει μια εξίσου προβληματική εναλλακτική: έναν κεντρικά ελεγχόμενο, κλειστό ψηφιακό κόσμο που απειλεί τα θεμελιώδη δικαιώματα και τη διαφάνεια. Αν η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει να παραμείνει κυρίαρχη, δημοκρατική και τεχνολογικά πρωτοπόρος, πρέπει να χαράξει έναν τρίτο δρόμο: τον δρόμο της ψηφιακής ανεξαρτησίας μέσω της ανοιχτότητας.
Όταν η τεχνολογία γίνεται εργαλείο εξουσία
Όπως αναδεικνύει η ανάλυση του Jacob Silverman και το έργο The Authoritarian Stack, μια ομάδα Αμερικανών δισεκατομμυριούχων, Peter Thiel, Elon Musk, Marc Andreessen, ελέγχουν κρίσιμες υποδομές στους τομείς των δεδομένων, της άμυνας και του διαστήματος. Μέσα από εταιρείες όπως Palantir, Anduril και SpaceX, εξασφαλίζουν δισεκατομμύρια σε κρατικά συμβόλαια και, ταυτόχρονα, ασκούν πολιτική επιρροή. Η διασύνδεση επιχειρήσεων, επενδυτικών ταμείων και κυβερνητικών στελεχών έχει δημιουργήσει ένα παράλληλο “τεχνοκρατικό κράτος”, όπου η ιδιωτική ισχύς υπερβαίνει την κρατική χωρίς δημόσια λογοδοσία.
Η εξάρτηση της Ευρώπης από τέτοιες εταιρείες είναι ήδη γεγονός:
- Το Ηνωμένο Βασίλειο υπέγραψε συμβόλαιο 330 εκατομμυρίων λιρών με την Palantir για τα δεδομένα του NHS.
- Η Γερμανία συνεργάζεται με την Anduril και τη Rheinmetall για συστήματα μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
- Οι ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες χρησιμοποιούν Amazon AWS, Google Cloud και Microsoft Azure για κρίσιμες υποδομές.
Η «τεχνολογική κυριαρχία» που επικαλούνται οι ΗΠΑ και η Κίνα, μετατρέπεται για την Ευρώπη σε τεχνολογική εξάρτηση.
Από την Εξάρτηση στην Αυτονομία: Μια Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τα Ψηφιακά Κοινά
Η απάντηση δεν είναι η αυτάρκεια, αλλά η ανοιχτότητα με κυριαρχία. Η Ευρώπη μπορεί και πρέπει να αναδειχθεί ως παγκόσμιος κόμβος ανοιχτών τεχνολογιών, φιλοξενώντας και υποστηρίζοντας τα σημαντικότερα έργα ανοιχτού λογισμικού, ανοιχτού υλισμικού, ανοιχτού περιεχομένου και ανοιχτού σχεδιασμού.
Η ψηφιακή ανεξαρτησία μπορεί να χτιστεί σε τέσσερις πυλώνες:
1. Ευρωπαϊκή Υποδομή για τα Ανοιχτά Κοινά
- Δημιουργία ενός “Open Europe Cloud” — δημόσια, αποκεντρωμένη υποδομή για φιλοξενία έργων ανοικτού κώδικα, δεδομένων και τεχνητής νοημοσύνης, στηριγμένη σε ευρωπαϊκά πρότυπα και υπολογιστικές υποδομές.
- Ενίσχυση των ευρωπαϊκών ιδρυμάτων όπως το Eclipse Foundation, το KDE e.V., το OpenForum Europe, κλπ, με μόνιμη χρηματοδότηση και πρόσβαση σε δημόσια έργα.
- Ενοποίηση των εθνικών αποθετηρίων σε ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο ανοιχτού κώδικα.
2. Χρηματοδότηση και Νομική Προστασία για τα Ανοιχτά Έργα
- Δημιουργία Ευρωπαϊκού Ταμείου για τα Ψηφιακά Κοινά (Digital Commons Fund), με σταθερή χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και τις δημόσιες συμβάσεις.
- Νομική κατοχύρωση του “δικαιώματος στην ανοιχτότητα”: οι δημόσιοι οργανισμοί να χρησιμοποιούν, τροποποιούν και διανέμουν λογισμικό χωρίς κλειδώματα ή εξαρτήσεις.
- Ρήτρες ανοιχτού κώδικα σε κάθε δημόσιο έργο πληροφορικής που χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκούς πόρους.
3. Ενίσχυση του Ανοιχτού Υλισμικού και Σχεδιασμού
Η ανεξαρτησία δεν αφορά μόνο το λογισμικό. Η ΕΕ πρέπει να επενδύσει σε ευρωπαϊκή παραγωγή ανοιχτού υλισμικού:
- Open source chips (RISC-V), μικροελεγκτές και edge υπολογιστές για την πράσινη και βιομηχανική μετάβαση.
- Ανοιχτά σχέδια ρομπότ, drones, και βιομηχανικών εξαρτημάτων, διαθέσιμα σε πανεπιστήμια και ΜμΕ.
- Δημιουργία Εργαστηρίων Ανοιχτού Βιομηχανικού Σχεδιασμού σε κάθε περιφέρεια, ώστε να μεταφέρεται η καινοτομία σε τοπικό επίπεδο και να ενισχύονται οι μικρές βιομηχανίες.
Έτσι, η Ευρώπη δε θα εξαρτάται από αμερικανικά ή κινεζικά εργοστάσια για κάθε τεχνολογικό κρίκο της παραγωγής της.
4. Ψηφιακή Δημοκρατία και Διαφάνεια ως Αντίδοτο στον Αυταρχισμό
Ο αυταρχισμός, είτε έρχεται με τη μορφή κρατικού ελέγχου είτε ιδιωτικού μονοπωλίου, αντιμετωπίζεται μόνο με διαφάνεια και συμμετοχή.
- Όλα τα δημόσια δεδομένα, αλγόριθμοι και πλατφόρμες που χρηματοδοτεί η ΕΕ πρέπει να είναι ανοιχτά, ελέγξιμα και προσβάσιμα.
- Οι πολίτες να μπορούν να συμμετέχουν στη διαμόρφωση και τον έλεγχο των πολιτικών μέσω ανοιχτών διαδικτυακών διαβουλεύσεων με λογοδοσία για το τι υιοθετείται από κάθε διαβούλευση.
- Τα πανεπιστήμια και οι κοινότητες ανάπτυξης ανοιχτού λογισμικού να αποτελέσουν θεσμικούς εταίρους σε κάθε ευρωπαϊκό πρόγραμμα λογισμικού, υλισμικου, τεχνητής νοημοσύνης, νέφους(cloud) και κυβερνοασφάλειας.
Ένα νέο ευρωπαϊκό αφήγημα: «Ανοιχτή Τεχνολογία για Ελεύθερες Κοινωνίες»
Η ΕΕ είναι η 2η οικονομία μετά τις ΗΠΑ και μπορεί να ηγηθεί ηθικά, θεσμικά και πολιτισμικά, ως η ήπειρος που συνδυάζει καινοτομία με δημοκρατία.
Η ψηφιακή ανεξαρτησία της Ευρώπης δεν θα επιτευχθεί με μιμητισμό, αλλά με ηγεσία στην ανοιχτότητα: με τη φιλοξενία των πιο σημαντικών έργων ανοιχτού λογισμικού, υλισμικού, περιεχομένου και σχεδιασμού, με θεσμούς που εξασφαλίζουν δημοκρατικό έλεγχο στα κέντρα εξουσίας , και με ένα οικοσύστημα που δίνει τη δύναμη στους πολίτες και όχι στις πλατφόρμες.
Αυτός είναι ο δρόμος για μια Ευρώπη κυρίαρχη, δίκαιη και ανοιχτή, τον μόνο δρόμο που μπορεί να συνδυάσει ψηφιακή ασφάλεια με ελευθερία.
—
Πηγές άρθρου: https://www.authoritarian-stack.info/ & https://digital-strategy.ec.europa.eu/.