Το 2023, η Λετονία εντάχθηκε στη μικρή αλλά αυξανόμενη ομάδα ευρωπαϊκών χωρών που τοποθετούν το ανοιχτό λογισμικό ως πρώτη επιλογή για την ανάπτυξη και την προμήθεια λογισμικού στον δημόσιο τομέα. Με την εφαρμογή του Κανονισμού Υπουργικού Συμβουλίου Νο. 367, η χώρα ενίσχυσε τις πρωτοβουλίες γύρω από το ανοιχτό λογισμικό, μείωσε την εξάρτηση από προμηθευτές και περιόρισε το κόστος.
Νέες πρωτοβουλίες και καινοτομία
Η επίδραση του κανονισμού είναι ήδη ορατή. Στις αρχές του 2023, ιδρύθηκε το Εθνικό Κέντρο Τεχνητής Νοημοσύνης, με στόχο την προώθηση της έρευνας, της καινοτομίας και της χρηματοδότησης στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Το Κέντρο σχεδιάζει να διαθέσει τις αναφορικές του υλοποιήσεις με άδεια ανοιχτού λογισμικού, καθώς και να φιλοξενήσει ένα αποθετήριο μοντέλων στην λετονική γλώσσα.
Παράλληλα, η Πύλη Υπηρεσιών Δημόσιας Διοίκησης χρησιμοποιεί το GitHub για τη μέθοδο ταυτοποίησης χρηστών και στηρίζεται σε στοιχεία του Drupal. Επίσης, η πλατφόρμα γλωσσικής τεχνολογίας Hugo.lv, που παρέχει γλωσσικές υπηρεσίες στον δημόσιο τομέα, έχει δημοσιεύσει τον κώδικά της στο GitHub.
Οικονομικά και θεσμικά οφέλη
Σύμφωνα με τον Ρόλαντς Στραζντινς, πρόεδρο του Συλλόγου Ανοιχτού Λογισμικού της Λετονίας (LATA), η υιοθέτηση ανοιχτών λύσεων προσφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη:
«Οι κατά παραγγελία λύσεις πλέον δεν δημιουργούν κρυφά κόστη αδειοδότησης και υπάρχει σαφής διάκριση μεταξύ εμπορικών προϊόντων και ανοιχτών προσαρμοσμένων αναπτύξεων», επισημαίνει.
Η θεσμική βάση για αυτή την πολιτική έχει ρίζες από το 2002 με τον Νόμο περί Συστήματος Εναρμόνισης του Κράτους (SISL), που έθεσε ενιαίους κανόνες ασφαλείας και τεχνικά πρότυπα για τα πληροφοριακά συστήματα του κράτους. Ο νέος κανονισμός έρχεται να οικοδομήσει πάνω σε αυτό το πλαίσιο, μειώνοντας τον κίνδυνο εξάρτησης από συγκεκριμένους προμηθευτές και δημιουργώντας σαφές νομικό υπόβαθρο για την απαίτηση ανοιχτών τεχνολογιών στις δημόσιες προμήθειες.
Επενδύσεις και ευρωπαϊκή αναγνώριση
Ο κανονισμός συνέβαλε καθοριστικά στην υλοποίηση του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Λετονίας (2021), που διαθέτει 129 εκατ. ευρώ για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της δημόσιας διοίκησης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνώρισε τον κανονισμό Νο. 367 ως μεταρρύθμιση-ορόσημο για την ψηφιακή πρόοδο της χώρας, ενώ πλέον η προτεραιότητα στο ανοιχτό λογισμικό αποτελεί βασικό κριτήριο επενδύσεων.
Μια από τις πιο φιλόδοξες προσεγγίσεις στην Ευρώπη
Αν και αρκετές χώρες της ΕΕ έχουν ήδη στραφεί στο ανοιχτό λογισμικό, η Λετονία ξεχωρίζει για την αυστηρότητα και τη φιλοδοξία της. Σε αντίθεση με τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ολλανδία που έχουν θεσπίσει αντίστοιχα νομοθετικά πλαίσια, ο λετονικός κανονισμός ορίζει ότι οι δημόσιοι φορείς πρέπει να αιτιολογούν πλήρως κάθε επιλογή ιδιόκτητου λογισμικού, εφόσον υπάρχει διαθέσιμη ανοιχτή λύση. Έτσι, το ανοιχτό λογισμικό έχει γίνει η προεπιλογή στον δημόσιο τομέα.
Επόμενα βήματα
Ο Στραζντινς τονίζει πως η χώρα χρειάζεται να προχωρήσει στη δημιουργία:
- ενός δημόσιου αποθετηρίου κώδικα,
- ενιαίων κανόνων αδειοδότησης,
- και εναρμονισμένων προτύπων τεκμηρίωσης.
Στόχος είναι να διευκολυνθεί η επαναχρησιμοποίηση λογισμικού όχι μόνο στη Λετονία αλλά και σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πηγή άρθρου: https://interoperable-europe.ec.europa.eu