Η πρώτη έκθεση της ΕΕ για την κατάσταση της ψηφιακής δεκαετίας, η οποία δημοσιεύτηκε πριν από λίγες μέρες, παρέχει ολοκληρωμένη επισκόπηση της προόδου προς την επίτευξη του ψηφιακού μετασχηματισμού για να καταστεί η ΕΕ περισσότερο ψηφιακά κυρίαρχη, ανθεκτική και ανταγωνιστική. Περιλαμβάνει αξιολόγηση των επιδόσεων της ΕΕ ως προς την επίτευξη των στόχων και των επιδιώξεων της Ευρώπης για το 2030, εστιάζοντας σε τέσσερις κύριους πυλώνες: ψηφιακές δεξιότητες, ψηφιακές υποδομές, ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης τεχνητής νοημοσύνης, και ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών. Περιλαμβάνει επίσης την παρακολούθηση της ευρωπαϊκής διακήρυξης σχετικά με τα ψηφιακά δικαιώματα και τις ψηφιακές αρχές, η οποία αντικατοπτρίζει τη δέσμευση της ΕΕ για έναν προστατευμένο, ασφαλή και βιώσιμο ψηφιακό μετασχηματισμό με επίκεντρο τον άνθρωπο.
Η έκθεση του 2023, η οποία είναι η πρώτη μιας σειράς ετήσιων εκθέσεων, αποτελεί έκκληση προς τα κράτη μέλη για την ανάληψη συλλογικής δράσης με σκοπό την αντιμετώπιση των υφιστάμενων επενδυτικών κενών, την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού στην Ευρώπη και την εντατικοποίηση των προσπαθειών για την επίτευξη των στόχων του προγράμματος πολιτικής για την ψηφιακή δεκαετία (DDPP). Το DDPP εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο και τέθηκε σε ισχύ την 9 Ιανουαρίου 2023 και περιλαμβάνει ένα σύστημα συνεργατικής διακυβέρνησης μεταξύ της ΕΕ και των εθνικών αρχών.
Οι οριζόντιες συστάσεις της έκθεσης του 2023 και οι ειδικές ανά χώρα συστάσεις παρουσιάζουν τα επόμενα σαφή και επιχειρησιακά βήματα. Οι συστάσεις θα αποτελέσουν τη βάση για συζήτηση και συνεργασία μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών σχετικά με τον τρόπο επίτευξης των κοινών μας στόχων. Το έργο αυτό θα υποστηριχθεί μέσω της υλοποίησης πολυκρατικών έργων μεγάλης κλίμακας, συμπεριλαμβανομένης της νεοσυσταθείσας κοινοπραξίας ευρωπαϊκής ψηφιακής υποδομής (ΚΕΨΥ).
Ακολουθούν τα κύρια πορίσματα στους διάφορους τομείς που καλύπτει η έκθεση.
Ψηφιακές υποδομές — ασφαλής συνδεσιμότητα
Στο πλαίσιο του τρέχοντος στόχου για το 2030, η κάλυψη Gigabit θα πρέπει να είναι διαθέσιμη για όλους τους πολίτες, ενώ παράλληλα αποδοτικά δίκτυα 5G θα πρέπει να είναι διαθέσιμα σε όλες τις κατοικημένες περιοχές.
Επί του παρόντος, τα δίκτυα οπτικών ινών, τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για την παροχή συνδεσιμότητας Gigabit, καλύπτουν μόνο το 56 % των νοικοκυριών, ενώ η κάλυψη 5G ανέρχεται στο 81 % του πληθυσμού, σημειώνοντας πτώση στο 51 % στις αγροτικές περιοχές. Ωστόσο, η ανάπτυξη αυτόνομων δικτύων 5G παρουσιάζει καθυστέρηση και η ποιότητα του 5G εξακολουθεί να υστερεί όσον αφορά τις προσδοκίες των τελικών χρηστών και τις ανάγκες της βιομηχανίας. Το 55 % των αγροτικών νοικοκυριών εξακολουθεί να μην εξυπηρετείται από κανένα προηγμένο δίκτυο και το 9 % δεν καλύπτεται ακόμη από κανένα σταθερό δίκτυο.
Απαιτούνται πρόσθετες επενδύσεις ύψους τουλάχιστον 200 δισ. ευρώ για να διασφαλιστεί η πλήρης κάλυψη Gigabit σε ολόκληρη την ΕΕ, καθώς και η κάλυψη 5G σε όλες τις κατοικημένες περιοχές. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να χαρτογραφήσουν τα κενά συνδεσιμότητάς τους και να διερευνήσουν τη δυνατότητα χρηματοδότησης για τη συμπλήρωση των ιδιωτικών επενδύσεων σε περιοχές που δεν είναι εμπορικά βιώσιμες, συμπεριλαμβανομένων των αγροτικών και απομακρυσμένων περιοχών, οι οποίες επωφελούνται από το κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ υπέρ των επενδύσεων.
Ημιαγωγοί
Ο τρέχων στόχος για το 2030 είναι ο διπλασιασμός του μεριδίου της ΕΕ κατ’ αξία της παγκόσμιας παραγωγής ημιαγωγών τεχνολογίας αιχμής, φθάνοντας από το σημερινό 10 % στο 20 % του μεριδίου της παγκόσμιας αγοράς κατ’ αξία.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η ευρωπαϊκή πράξη για τα μικροκυκλώματα, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 21 Σεπτεμβρίου 2023, αποσκοπεί στην ανάπτυξη ενός ακμάζοντος οικοσυστήματος ημιαγωγών και ανθεκτικών αλυσίδων εφοδιασμού. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να προωθήσουν εθνικές πολιτικές και επενδύσεις για την περαιτέρω τόνωση των εγχώριων ικανοτήτων σχεδιασμού και κατασκευής μικροκυκλωμάτων και για την ενίσχυση των τοπικών δεξιοτήτων σε προηγμένες τεχνολογίες σε όλους τους τομείς.
Ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων
Το DDPP θέτει τρεις στόχους για την προώθηση της ψηφιοποίησης των επιχειρήσεων:
- τουλάχιστον το 75 % των επιχειρήσεων της ΕΕ θα πρέπει να υιοθετήσει στις δραστηριότητές τους υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους, μαζικά δεδομένα και/ή τεχνητή νοημοσύνη·
- πάνω από το 90 % των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) θα πρέπει να επιτύχει τουλάχιστον ένα βασικό επίπεδο ψηφιακής έντασης (μέτρηση της χρήσης διαφορετικών ψηφιακών τεχνολογιών σε επίπεδο επιχείρησης)·
- διπλασιασμός του αριθμού των «μονόκερων» (εταιρείες με αποτίμηση πάνω από 1 δισ. ευρώ).
Χωρίς περαιτέρω επενδύσεις και κίνητρα, η προβλεπόμενη βασική πορεία δείχνει ότι έως το 2030 μόνο το 66 % των επιχειρήσεων θα χρησιμοποιεί υπολογιστικό νέφος, το 34 % μαζικά δεδομένα και το 20 % τεχνητή νοημοσύνη. Επιπλέον, με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, μόνο το 69 % των ΜΜΕ της ΕΕ επιτυγχάνουν ένα βασικό επίπεδο ψηφιακής έντασης, με άνιση και ανεπαρκή πρόοδο μεταξύ των κρατών μελών. Για να βελτιωθεί η υιοθέτηση τεχνολογίας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση σχετικά με τα οφέλη της ψηφιοποίησης των επιχειρήσεων, καθώς και να προωθήσουν και να στηρίξουν τους ευρωπαϊκούς κόμβους ψηφιακής καινοτομίας (EDIH).
Ο αριθμός των «μονόκερων» με έδρα την ΕΕ έχει αυξηθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία. Η συνέχιση της τάσης θα επιτρέψει στην ΕΕ να επιτύχει τον στόχο της πριν από το 2030, αλλά δεν αποτελεί λόγο για εφησυχασμό λαμβάνοντας υπόψη την αστάθεια των αγορών. Επιπλέον, εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορές με άλλες προηγμένες οικονομίες: στις αρχές του 2023, 249 «μονόκεροι» είχαν την έδρα τους στην ΕΕ, έναντι 1 444 στις ΗΠΑ και 330 στην Κίνα.
Ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών
Οι στόχοι του DDPP προβλέπουν 100 % επιγραμμική προσβασιμότητα καίριων δημόσιων υπηρεσιών και, κατά περίπτωση, τη δυνατότητα των πολιτών και των επιχειρήσεων στην Ένωση να αλληλεπιδρούν επιγραμμικά με τις δημόσιες διοικήσεις, επιγραμμική πρόσβαση στα ηλεκτρονικά μητρώα υγείας τους για το 100 % των πολιτών της Ένωσης και πρόσβαση σε ασφαλή ηλεκτρονική ταυτοποίηση (eID) για το 100 % των πολιτών της Ένωσης.
Πολλά κράτη μέλη βρίσκονται σε καλή θέση να επιτύχουν την πλήρη ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών και των μητρώων υγείας, καθώς και την ανάπτυξη της eID για τους πολίτες τους. Ωστόσο, απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις για τη βελτίωση της διασυνοριακής διαθεσιμότητας και των διασυνοριακών επιδόσεων των δημόσιων υπηρεσιών. Όσον αφορά το ευρωπαϊκό πορτοφόλι ψηφιακής ταυτότητας, η πλήρης ανάπτυξή του βρίσκεται σε εξέλιξη: αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2030 και να συμπληρωθεί από το ψηφιακό ευρώ, που προτάθηκε τον Ιούνιο του 2023.
Ψηφιακές δεξιότητες
Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να αυξήσει τις βασικές ψηφιακές δεξιότητες μεταξύ τουλάχιστον του 80 % των ατόμων ηλικίας 16-74 ετών και να επιτύχει τον στόχο των 20 εκατομμυρίων ειδικών ΤΠΕ έως το 2030.
Ωστόσο, η έκθεση δείχνει ότι έως το 2030 και υπό τις τρέχουσες συνθήκες, μόνο το 59 % του πληθυσμού θα κατέχει τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες και ο αριθμός των ειδικών ΤΠΕ δεν θα υπερβαίνει τα 12 εκατομμύρια. Τα κράτη μέλη πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στις επενδύσεις σε υψηλής ποιότητας εκπαίδευση και δεξιότητες και να προωθήσουν τη συμμετοχή των γυναικών στους τομείς STEM (θετικές επιστήμες, τεχνολογία, μηχανική και μαθηματικά) από μικρή ηλικία.
Αξίες και αρχές για τη διαδικτυακή κοινωνία
Η έκθεση επισημαίνει τον ρόλο της ΕΕ ως πρωτοπόρου στη δημιουργία ενός προστατευμένου, ασφαλούς και ανθρωποκεντρικού ψηφιακού μετασχηματισμού, όπως κατοχυρώνεται στην ευρωπαϊκή διακήρυξη σχετικά με τα ψηφιακά δικαιώματα και τις ψηφιακές αρχές. Η ΕΕ έχει θεσπίσει σχετικά μέτρα πολιτικής και νομοθετικά μέτρα, όπως η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες, η πράξη για την τεχνητή νοημοσύνη, η ευρωπαϊκή πράξη για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και η ανακοίνωση για τους εικονικούς κόσμους.
Βιώσιμη ψηφιακή μετάβαση
Η έκθεση παρακολουθεί τις συνεχιζόμενες προσπάθειες για να καταστεί η ψηφιακή μετάβαση πιο πράσινη. Μέτρα όπως η πρωτοβουλία για το δικαίωμα επισκευής, τα κριτήρια οικολογικού σχεδιασμού για κινητά τηλέφωνα και ταμπλέτες και το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την ψηφιοποίηση των ενεργειακών συστημάτων θα μειώσουν τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο των ψηφιακών τεχνολογιών. Περαιτέρω επενδύσεις μέσω εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας ή κοινές επενδύσεις είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την προώθηση της πλήρους μετάβασης σε ψηφιακές λύσεις μηδενικών καθαρών εκπομπών, σε συνδυασμό με βελτιωμένους μηχανισμούς παρακολούθησης για τη μέτρηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών.
Διεθνείς εταιρικές σχέσεις
Το πρόγραμμα πολιτικής 2030 «Ψηφιακή Δεκαετία» περιγράφει τη σημασία της διεθνούς συνεργασίας για την προώθηση των αξιών της ΕΕ με ομοϊδεάτες εταίρους. Σημειώθηκε πρόοδος προς την επίτευξη αυτού του στόχου μέσω ψηφιακών εταιρικών σχέσεων με την Ιαπωνία, τη Δημοκρατία της Κορέας και τη Σινγκαπούρη, καθώς και μέσω Συμβουλίων Εμπορίου και Τεχνολογίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ινδία. Η ΕΕ ενίσχυσε επίσης τη στήριξη του ψηφιακού μετασχηματισμού της Ουκρανίας, με την ένταξη της χώρας στον χώρο δωρεάν περιαγωγής της ΕΕ.
Επόμενα βήματα
Η έκθεση περιλαμβάνει συστάσεις σχετικά με δράσεις, μέτρα και πολιτικές σε τομείς στους οποίους η πρόοδος είναι ανεπαρκής. Τα κράτη μέλη θα καθορίσουν τις δράσεις που προτίθενται να αναλάβουν για την επίτευξη των στόχων και των επιδιώξεων στους εθνικούς χάρτες πορείας τους που θα δημοσιευθούν έως τις 9 Οκτωβρίου.
Εντός δύο μηνών από την έγκριση της έκθεσης, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα συζητήσουν τις προκαταρκτικές παρατηρήσεις, εστιάζοντας στις συστάσεις που διατύπωσε η Επιτροπή στην έκθεσή της.
Ιστορικό
Η πορεία προς την ψηφιακή δεκαετία, η οποία προτάθηκε τον Σεπτέμβριο του 2021, περιγράφει συγκεκριμένα μέτρα για την προώθηση της καινοτομίας και των επενδύσεων στους τομείς των ψηφιακών δεξιοτήτων, των ψηφιακών υποδομών, της ψηφιοποίησης των επιχειρήσεων και των δημόσιων υπηρεσιών. Αυτή συμπληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 2022 με την ευρωπαϊκή διακήρυξη σχετικά με τα ψηφιακά δικαιώματα και τις ψηφιακές αρχές.
Για την παρακολούθηση της προόδου όσον αφορά την επίτευξη των ψηφιακών στόχων και επιδιώξεων, η Επιτροπή ενσωμάτωσε τον δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας (DESI), την ετήσια διαδικασία παρακολούθησης των επιδόσεων της Ευρώπης στον τομέα της ψηφιοποίησης, στην έκθεση για την κατάσταση της ψηφιακής δεκαετίας.
Το Κοινό Κέντρο Ερευνών (JRC) της Επιτροπής συνέβαλε σημαντικά σε αυτή τη διαδικασία παρακολούθησης, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του για τη στήριξη και διαμόρφωση της ψηφιακής μετάβασης. Δημοσίευσε τρεις εκθέσεις που παρείχαν μεθοδολογίες, πορίσματα και δεδομένα για την υποστήριξη της επίτευξης των στόχων για το 2030, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο: για μεθοδολογία για την εκτίμηση των πορειών της ΕΕ προς την επίτευξη των στόχων για το 2030, για τη χαρτογράφηση των χρηματοδοτικών μέσων της ΕΕ για τους στόχους της ψηφιακής δεκαετίας και για τη διεθνή συγκριτική αξιολόγηση των ιδιωτικών επενδύσεων σε διάφορους θεματικούς τομείς.
Για περισσότερες πληροφορίες
Πρώτη έκθεση για την κατάσταση της ψηφιακής δεκαετίας — Ερωτήσεις και απαντήσεις
Ενημερωτικό δελτίο για την κατάσταση της ψηφιακής δεκαετίας
Πρώτη έκθεση για την κατάσταση της ψηφιακής δεκαετίας
Πηγή άρθρου: https://digital-strategy.ec.europa.eu