Δημοσιεύουμε σήμερα τέσσερα μοντέλα καμβά στο ιστολόγιο της Ομάδας Εργασίας για την Ανοιχτή Διακυβέρνηση και τα Ανοιχτά Δεδομένα της ΕΕΛΛΑΚ (οεΑΔ2). Ένα μοντέλο καμβά για προτάσεις ανοίγματος δεδομένων, και τρία μοντέλα καμβά για προτάσεις ανοίγματος διαδικασιών με μηχανισμούς, αντίστοιχα, διαφάνειας, λογοδοσίας και δημόσιας συμμετοχής.
Τα μοντέλα καμβά αυτά προέκυψαν από μια σειρά παρατηρήσεων που κάναμε στο πλαίσιο της κοινής δουλειάς μας με τις επιμέρους υποομάδες εργασίας της οεΑΔ2. Οι υποομάδες εργασίας, και ιδίως οι θεματικές υποομάδες, έχουν ως αποστολή να προτείνουν στο δημόσιο πεδίο για καλλιέργεια αντίληψης και περαιτέρω ζύμωση σχήματα ανοιχτής διακυβέρνησης και σύνολα ανοιχτών δεδομένων, τα οποία επί του παρόντος δεν είναι διαθέσιμα στη χώρα μας και, εάν υπήρχαν διαθέσιμα, θα μπορούσαν να βοηθήσουν σε βελτίωση των πολιτικών σε επιμέρους τομείς. Από την πλευρά μας, τόσο στις επιμέρους συναντήσεις με τις υποομάδες εργασίας, όσο και στις παρουσιάσεις και συζητήσεις στις συναντήσεις ολομέλειας της οεΑΔ2, παρατηρήσαμε ότι:
- Υπάρχει ένας πλούτος ιδεών για προτάσεις ανοίγματος δεδομένων και διαδικασιών, που παρουσιάζουν σημαντικό ενδιαφέρον και προστιθέμενη αξία.
- Υπάρχει, συχνά και εύλογα, έμφαση σε δεδομένα και διαδικασίες που σε σημαντικό βαθμό ήδη προσφέρονται, και αρκετά λιγότερο σε νέα δεδομένα και διαδικασίες.
- Ειδικά σε ό,τι αφορά το άνοιγμα δεδομένων, πολλές προτάσεις εστιάζουν περισσότερο σε θέματα γύρω από το πως θα γίνουν διαθέσιμα τα δεδομένα, δηλαδή σε τεχνικές όψεις για τον μορφότυπο και την ψηφιακή πλατφόρμα διάθεσης των μελλοντικά ανοιχτών δεδομένων, και λιγότερο σε σημαντικές όψεις γύρω από το γιατί θέλουμε να ανοίξουν τα δεδομένα με όρους αξίας για το δημόσιο συμφέρον.
- Σε αρκετές περιπτώσεις, τείνουν να διαλάθουν της ανάλυσης όψεις της δυναμικής και της εξέλιξης των σχέσεων μεταξύ των ενδιαφερομένων για το άνοιγμα δεδομένων και διαδικασιών. Όψεις οι οποίες θα μπορούσαν να έρθουν στην επιφάνεια με ερωτήματα όπως το ποιοι και με ποιον τρόπο επηρεάζονται από το άνοιγμα των δεδομένων ή της διαδικασίας που προτείνεται.
Οι παραπάνω παρατηρήσεις μας οδήγησαν σε βιβλιογραφική έρευνα, στη συνδημιουργία μιας σειράς μοντέλων καμβά, στη συγγραφή και αποδοχή άρθρου υπό μορφή εργασίας εξελισσόμενης έρευνας (ongoing research paper) στο συνέδριο EGOV- CeDEM- ePart, και εν συνεχεία στην προδημοσίευση της αρχικής έκδοσης των μοντέλων αυτών εδώ με άδεια Αναφορά Δημιουργού – Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές (CC BY-SA 4.0), ώστε να διασφαλίζεται η ανοιχτότητα της αξιοποίησης και της εξέλιξής τους.
Κάθε μοντέλο καμβά από τα παραπάνω, στην αρχική του έκδοση 1.0, είναι δομημένο σε 6 ενότητες και περιλαμβάνει περίπου 25 ερωτήματα σχετικά με το ποια δεδομένα ή ποιες διαδικασίες προτείνεται να ανοίξουν, την προσδοκία αξίας από το άνοιγμα αυτό, τη χαρτογράφηση του οικοσυστήματος δρώντων γύρω από τα εν λόγω δεδομένα / τις εν λόγω διαδικασίες, την άσκηση δημόσιας επιρροής στην πρόταση για το άνοιγμά τους, την υλοποίηση της πρότασης αυτής, και τον ορισμό μιας έννοιας επιτυχούς υλοποίησης η οποία να μπορεί να ελεγχθεί στην πράξη. Όλα τα ερωτήματα έχει καταβληθεί προσπάθεια να διατυπωθούν σε καθημερινή γλώσσα, με απλή σύνταξη, και αποφεύγοντας τεχνικούς όρους.
Σε αυτό το πλαίσιο, τα παραπάνω μοντέλα καμβά αποτελούν προϊόν μιας καθοδηγημένης από την πρακτική εμπειρία προσπάθειας για συνδημιουργία υλικού υποστήριξης για δράσεις ανοίγματος δεδομένων και διαδικασιών. Απευθύνονται πρωτίστως στην κοινότητα της οεΑΔ2 της ΕΕΛΛΑΚ με στόχο να χρησιμοποιηθούν ως έχουν και, κατ’ ελπίδα, να αποδειχθούν στην πράξη χρήσιμο βοήθημα στις εν εξελίξει προσπάθειες διαμόρφωσης συνεκτικών προτάσεων ανοίγματος δεδομένων και διαδικασιών. Ταυτόχρονα, ως κατεξοχήν συνεργατικό αποτέλεσμα, τα μοντέλα καμβά αυτά παραμένουν εκ του σχεδιασμού τους ανοιχτά σε κριτική αξιολόγηση και βελτιώσεις, ώστε σε σταδιακές νέες εκδόσεις να αποκτήσουν τον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό αποδοχής από την ομάδα εργασίας ΑΔ2 της ΕΕΛΛΑΚ, αλλά και από κάθε ευρύτερη κοινότητα ανθρώπων και φορέων που θελήσει να τα αξιοποιήσει.
Θα είναι χαρά μας να μπορέσουν να δοκιμαστούν και να βοηθήσουν στην πράξη.
Ιούλιος 2022
Δ.Γκούσκος, Θ.Ταμπούρης, Α.Μελίδης
καμβάς ανοίγματος δεδομένων ΕΕΛΛΑΚ οεΑΔ2 1.0 [odt] [pdf]
καμβάς ανοίγματος διαδικασίας με διαφάνεια ΕΕΛΛΑΚ οεΑΔ2 1.0 [odt] [pdf]
καμβάς ανοίγματος διαδικασίας με λογοδοσία ΕΕΛΛΑΚ οεΑΔ2 1.0 [odt] [pdf]
καμβάς ανοίγματος διαδικασίας με δημόσια συμμετοχή ΕΕΛΛΑΚ οεΑΔ2 1.0 [odt] [pdf]