Δημόσια διαβούλευση για το Ευρωπαϊκό Μητρώο Διαφάνειας

Η δράση διαφόρων ομάδων πίεσης (lobbying) μέσα στα όργανα της ΕΕ έχει μοιραία οδηγήσει σε κριτική στη διαδικασία λήψης αποφάσεων αυτών των θεσμών. Σημεία κριτικής είναι η διαφάνεια (transparency) και η λογοδοσία (accountability), δηλ. κατά πόσο γίνονται γνωστά οι αιτίες και τα επιμέρους βήματα που οδηγούν την ΕΕ σε συγκεκριμένες ενέργειες και ποιος αναλαμβάνει την ευθύνη πριν, κατά και μετά την εφαρμογή τους. Καταλαβαίνουμε ότι αυτό έχει σχέση με το πόσο “ανοιχτά” είναι διαφόρων ειδών δεδομένα που προκύπτουν από κυβερνητικές δομές, όπως, π.χ., πρακτικά επίσημων συνεδριάσεων και λεπτομέρειες από επαφές με εξωκυβερνητικούς φορείς.

Απαντώντας στην παραπάνω κριτική, το Ευρωπαϊκό Μητρώο Διαφάνειας (European Transparency Register) λειτουργεί από το 2011 ως σύστημα εθελοντικής καταγραφής οργανισμών που θέλουν άμεσα ή έμμεσα να επηρεάσουν την ΕΕ στις αποφάσεις της. Το Μητρώο Διαφάνειας προήλθε από τη συνένωση των αντίστοιχων προγενέστερων μητρώων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (μητρώο από το 1995) και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (μητρώο από το 2008). Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ως το ένα από τα τρία βασικά όργανα της ΕΕ μαζί με το Κοινοβούλιο και την Επιτροπή, έχει απλώς ρόλο παρατηρητή στο σύστημα.

Στο Ευρωπαϊκό Μητρώο Διαφάνειας είναι σήμερα καταγεγραμμένοι περίπου 9.000 οργανισμοί και, παρά τις δυσκολίες στην εκτίμηση, πιστεύεται ότι ο αριθμός τους καλύπτει το 60-75% των ομάδων άσκησης πίεσης στο Ευρωπαϊκό επίπεδο. Το Μητρώο πέρασε από μια σημαντική φάση αναθεώρησης στο διάστημα 2013-2014 αλλά αναμένεται να βελτιωθεί ακόμα περισσότερο με τη μετατροπή του από εθελοντικού σε υποχρεωτικού χαρακτήρα, όπως έχει προτείνει επανειλημμένα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από το 2008. Ο ίδιος ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλωντ Γιούνκερ, έχει δεσμευτεί να εισηγηθεί επίσημα την υποχρεωτικότητα του Μητρώου μέχρι τα τέλη του 2016 και αυτή τη στιγμή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διεξάγει σχετική δημόσια διαβούλευση. Μπορείτε και εσείς να συμμετέχετε στη διαβούλευση συμπληρώνοντας το ακόλουθο ερωτηματολόγιο. Στο μεταξύ η Επιτροπή επιχειρεί να δημοσιεύει πληροφορίες για τις συναντήσεις των Επιτρόπων, των μελών των συμβουλίων τους και των Γενικών Γραμματέων με διάφορες ομάδες συμφερόντων.

Σε εθνικό επίπεδο, η νομοθεσία που καλύπτει το θέμα της άσκησης επιρροής σε θεσμικούς παράγοντες διαφέρει ανάμεσα στα Κράτη-Μέλη της ΕΕ και μόνο σε λίγες χώρες υπάρχουν υποχρεωτικά συστήματα καταγραφής ομάδων συμφερόντων – στις αρχές του έτους δημιουργήθηκε ένα τέτοιο σύστημα στην Ιρλανδία.

Πηγή άρθρου: Ανακοίνωση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο