Εύκολα αποφεύγεις να λύσεις ένα πρόβλημα αν το χαρακτηρίσεις άλυτο… #opengov

 Εύκολα αποφεύγεις να λύσεις ένα πρόβλημα αν το χαρακτηρίσεις άλυτο. Αυτό ακριβώς συμβαίνει με την οργάνωση του κράτους μας. Αποδεχθήκαμε ότι το κράτος μπορεί να λειτουργεί χωρίς να γνωρίζει τους υπαλλήλους και τις μονάδες του. Αποδεχθήκαμε ότι το κράτος που ρυθμίζει τις ζωές και τις τύχες όλων μας, θα έχει κανόνες λειτουργίας ελαστικότερους από μία μικρή επιχείρηση.

Το κράτος, που επιβάλλει πρόστιμα και κυρώσεις για αδήλωτη εργασία, δηλώνει διά στόματος των εντεταλμένων προς τούτο λειτουργών του, ότι δεν γνωρίζει τις μονάδες του και τους εργαζομένους του. Δηλώνει ότι πληρώνει άτομα που αγνοεί πού βρίσκονται και τι κάνουν, σπαταλώντας τα δικά μας χρήματα.

Τα σημερινά δεδομένα της απόλυτης ιχνηλασιμότητας με κωδικούς δεν επιτρέπουν να ισχυρίζεται κανείς ότι αγνοεί ανθρώπους και μονάδες. Αυτός ο ισχυρισμός προσβάλλει συλλήβδην τους πάντες. Προσβάλλει τους ευσυνείδητους δημοσίους υπαλλήλους, που εξευτελίζονται καθώς γενικεύεται η εντύπωση ότι οι ίδιοι και το έργο τους είναι άνευ σημασίας για το κράτος μας. Και, βεβαίως, προσβάλλει όλους τους φορολογουμένους –πολλούς από τους οποίους και εξαθλιώνει οικονομικά– με αναίτια υπερφορολόγηση, για να καταβάλλονται ανελλιπώς οι αργομισθίες στους εξαφανισμένους. Αυτά στην Ελλάδα του 2017, όπου η ψηφιακή τεχνολογία επιτρέπει να ιχνηλατούνται πλήρως όχι μόνον τα δισεκατομμύρια προϊόντα που καταλήγουν καθημερινά στα ράφια των σούπερ μάρκετ αλλά ακόμη και διαδρομές διαδοχικών μεταποιήσεων, όπως η παραγωγή ζωοτροφών με σύνθεση ποικίλων πρώτων υλών από πολλούς προμηθευτές!

Με δεδομένες τις διεθνείς πρακτικές και την ελληνική νομοθεσία για τα ανοιχτά δεδομένα, εξαρτάται από τη βούληση όλων μας να αλλάξει αυτή η κατάσταση: «Θέλουμε ή δεν θέλουμε να γνωρίζουμε το κράτος μας;». Είναι δική μας ευθύνη να ελέγχουμε αδιάλειπτα ότι οι εκάστοτε διοικούντες ασκούν επαρκώς τουλάχιστον τη διαχείριση.

Είναι ζήτημα δικής μας αξιοπρέπειας να εξασφαλίζουμε, ως διοικούμενοι, ότι μας διοικούν ικανοποιητικά. Αυτό δεν αρκεί να γίνεται περιστασιακά, όποτε διεξάγονται εκλογές. Πρέπει να γίνεται κάθε μέρα, με επαγρύπνηση, με εποικοδομητικές υποδείξεις και με επιμονή.

Η πλήρης, ενιαία και διαρκής ψηφιακή αποτύπωση του Δημοσίου (μονάδων και ατόμων) είναι μια απολύτως συγκεκριμένη ενέργεια, τεχνικά εύκολη, χωρίς δαπάνες και προαπαιτούμενα, που μπορεί να νομοθετηθεί αμέσως και να ολοκληρωθεί πολύ σύντομα. Είναι το ελάχιστο μέτρο της διαφάνειας και της καθαρότητας στη δημόσια διοίκηση. Αποτελεί θεμέλιο και εργαλείο για οποιαδήποτε αξιολόγηση και για οποιαδήποτε βελτίωση, μεταρρύθμιση ή αναδιοργάνωση του κράτους μας. Χωρίς αποτύπωση, όλα αυτά γίνονται θολά και στον αέρα!

Μάλιστα, η ίδια η πλήρης και διαρκής καταγραφή των ατόμων και των μονάδων του Δημοσίου αποτελεί εξαιρετικό κριτήριο αξιολόγησης των διοικούντων, απολύτως συγκεκριμένο και μετρήσιμο. Δεν εμπλέκει στατιστικές, δεν έχει περιθώριο αλλοίωσης των παραμέτρων ή των αποτελεσμάτων του και βαθμολογεί με ναι-όχι (pass-fail) χωρίς δυνατότητες αμφισβητήσεων και παρερμηνειών. Το ποσοστό ολοκλήρωσης της αποτύπωσης αποτελεί μέτρο προόδου, αλλά το έργο ολοκληρώνεται μόνον αφού καταγραφεί και ο τελευταίος υπάλληλος. Οποιαδήποτε ατέλεια μπορεί να κρύβει διαφθορά.

Η διασύνδεση της Ενιαίας Αρχής Πληρωμής με τη Διαύγεια (που εμπεριέχει την υποδομή για το οργανόγραμμα) και με την Απογραφή των υπαλλήλων, δίνει εύκολα την τεχνική λύση. Δεν χρειάζεται, λοιπόν, παρά να ψηφιστεί και να εφαρμόζεται ένας νόμος σαφής και άμεσα εκτελεστός, όπως ο νόμος 3861/2010 της Διαύγειας. Και αυτό μπορεί και πρέπει να γίνει σήμερα!

Πρέπει, ως πολίτες, να βαθμολογούμε καθημερινά την κυβέρνηση, και κυρίως τον πρωθυπουργό και τον εκάστοτε αρμόδιο υπουργό, με αυτό το απλό κριτήριο.

Με το ίδιο κριτήριο πρέπει να βαθμολογούμε και όλους όσοι συμμετέχουν στη διακυβέρνηση της χώρας μας: «Τι πράττει καθημερινά η αντιπολίτευση για να εκλείψει αυτή η θολότητα στο κράτος;».

Κυρίως, όμως, πρέπει να αξιολογούμε τους εαυτούς μας: «Πόσο απαιτούμε να γνωρίζουμε το κράτος που μας διοικεί και που, αν επιζήσουμε, θα πληρώνουμε τις σπατάλες του για πολλές γενιές;». «Τι μας κάνει να ανεχόμαστε να μη γνωρίζουμε μονάδες και υπαλλήλους, όταν αναγνωρίζουμε αυτή την άγνοια ως αιτία κακών;». (Ο νόμος της Διαύγειας επιβάλλει από το 2010 την ανάρτηση των οργανογραμμάτων των υπηρεσιών και φορέων, καθώς και των στοιχείων επικοινωνίας όλων των υπηρετούντων σε αυτούς).

Τέλος, με το ίδιο κριτήριο πρέπει να αξιολογούμε, ως πολίτες, τους ρυθμιστικούς και ελεγκτικούς μηχανισμούς που επιβάλλονται στην πατρίδα μας, ελληνικούς και ξένους: «Πώς παρακολουθούν την κανονική διεξαγωγή των μεταρρυθμίσεων στο κράτος;». «Ποιος και γιατί δέχεται ότι μπορεί να κλείσει την οποιαδήποτε αξιολόγηση του κράτους μας, χωρίς να έχει γίνει το πρώτιστο, άμεσο και εύκολο βήμα αυτογνωσίας του;».

*Ο κ. Διονύσης Ρηγόπουλος είναι επιθεωρητής-ελεγκτής Δημόσιας Διοίκησης.