Η υλοποίηση του project Diavgeia Redefined ξεκίνησε από τον Θέμη Μπερή στο πλαίσιο του προγράμματος Google Summer of Code 2017 για τον Οργανισμό Ανοιχτών Τεχνολογιών(EEΛΛAK) και σήμερα συνεχίζει να επεκτείνεται από ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Αθηνών, υπό την επίβλεψη του καθηγητή Μανόλη Κουμπαράκη . Σκοπός του έργου είναι ο ανασχεδιασμός μερικών βασικών λειτουργιών της Διαύγειας, ώστε να δημιουργηθεί μια πιο ανοικτή και διαφανής δημόσια διακυβέρνηση.
Τεχνολογίες Σημασιολογικού Ιστού
Μέχρι στιγμής, όλες οι αποφάσεις της Διαύγειας είναι διαθέσιμες σαν αρχεία PDF, τα οποία δεν ακολουθούν κάποια συγκεκριμένη δομή στο κείμενο. Οι πολίτες μπορούν να αναζητήσουν πληροφορίες για τις αποφάσεις βασισμένοι σε τεχνικές αναζήτησης κειμένου με λέξεις-κλειδιά ή μπορούν να θέσουν πιο σύνθετα ερωτήματα για τα μεταδεδομένα μιας απόφασης μέσα από το API της Διαύγειας . Με βάσει αυτά, η ελληνική κυβέρνηση διαθέτει τις αποφάσεις των δημοσίων φορέων σαν αποφάσεις “1-αστεριού”, αποτελώντας την κατώτερη βαθμολογία στην κλίμακα αξιολόγησης δημοσιοποίησης δεδομένων στο Διαδίκτυο, όπως έχει προταθεί από τον Tim Berners Lee.
Στην Diavgeia Redefined, υιοθετούνται Τεχνολογίες Σημασιολογικού Ιστού, προτείνοντας μια συγκεκριμένη δομή για όλα τα διαφορετικά είδη αποφάσεων που μπορούν να υπάρξουν στη Διαύγεια. Αυτή η δομή εκφράζεται μέσα από μια OWL οντολογία που έχει υλοποιήθει για τη Διαύγεια. Ένας βασικός στόχος του project είναι η δημιουργία αποφάσεων που θα υπακούν σε αυτήν την οντολογία, αντικαθιστώντας τα τωρινά αρχεία PDF με αντίστοιχα συμπιεσμένα RDF, διαθέτοντας έτσι τις αποφάσεις των φορέων του ελληνικού κράτους σαν δεδομένα με βαθμολογία “5-αστεριών”. Παράλληλα λύνουμε το πρόβλημα ασυνέπειας κειμένου απόφασης-μεταδεδόμενων, όπως έχει αναφέρει και στο παρελθόν ο Οργανισμός Ανοικτών Τεχνολογιών , αφού δεν υπάρχει πλέον η έννοια των μεταδεδομένων.
Στην Diavgeia Redefined οι φορείς δεν αναρτούν πλέον τις αποφάσεις τους σαν PDF αρχεία, αλλά πρέπει να συμπληρώσουν μια HTML φόρμα. Κατά την υποβολή της φόρμας, δημιουργείται μια RDF απόφαση που υπακούει στην οντολογία, ενώ παράλληλα αποθηκεύεται σε ένα RDF store. Οι αποφάσεις μπορούν να αναγνωστούν από κάθε ενδιαφέρομενο μέσω ενός οπτικοποιητή των RDF αποφάσεων σε κάποιον web browser, διασφαλίζοντας την καλή εμπειρία χρήστη. Το RDF store αποτελεί ένα είδος βάσης, όπου οι χρήστες μπορούν να ανακτήσουν τις αποφάσεις υποβάλλοντας Σημασιολογικά Ερωτήματα (SPARQL queries).
Οι πολίτες μπορούν να θέσουν σύνθετα ερωτήματα στη Διαύγεια, όπως “Βρες τις 100 αποφάσεις με τα μεγαλύτερα έξοδα του δημοσίου από το Δεκέμβριο του 2015 μέχρι σήμερα” ή “Βρες αποφάσεις που βασίζονται σε νόμους που έχει υπογράψει το Χ πολιτικό πρόσωπο”. Το τελευταίο ερώτημα μπορεί να τεθεί, καθώς η Diavgeia Redefined διασυνδέεται με διάφορους τύπους υφιστάμενης νομοθεσίας, όπου έχουν ήδη εκφραστεί σαν ανοικτά διασυνδεδεμένα δεδομένα από το ερευνητικό project ΝΟΜΟΘΕΣΙ@. Εκτός των πλεονεκτημάτων εξερεύνησης-ανάκτησης πληροφορίας που προσφέρει η υιοθέτηση των Τεχνολογιών Σημασιολογικού Ιστού, εκτιμάται ότι η αποθήκευση των αποφάσεων σαν συμπιεσμένα αρχεία RDF, θα οδηγήσει σε μείωση απαιτήσεων του αποθηκευτικού χώρου εώς 80 φορές συγκριτικά με τα PDF, οδηγώντας με αυτόν τον τρόπο στην μείωση των λειτουργικών εξόδων της Διαύγειας.
Ο ρόλος του Bitcoin στη Διαύγεια
Αυτή τη στιγμή στη Διαύγεια δεν υπάρχει κάποιος μηχανισμός που να διασφαλίζει την ακεραιότητα των αποφάσεων σε βάθος χρόνου. Στην Diavgeia Redefined, καμία απόφαση και καμία τροποποίηση της δεν μπορεί να διαγραφεί. Σε αυτό το project, όλες οι απόφασεις αποθηκεύονται και στο blockchain του bitcoin σε προκαθορισμένα χρονικά διαστήματα, χρησιμοποιώντας Merkle Trees για την οικονομική αποθήκευση και την γρήγορη επαλήθευση της ακεραιότητας των αποφάσεων. Με άλλα λόγια, οι αποφάσεις της Διαύγειας δεν ανήκουν μόνο στη δικαιοδοσία του κεντρικοποιημένου φορέα που θα συντηρεί το σύστημα της Διαύγειας, αλλά ανήκουν και στο αποκεντρικοποιημένο δίκτυο του Bitcoin. Έτσι, έχει υλοποιηθεί κατάλληλο εργαλείο-verifier που μπορούν να χρησιμοποιήσουν απλοί χρήστες για να ανιχνεύσουν αυτόματα οποιαδήποτε πιθανή “παράβαση” (τροποποίηση, διαγραφή) που έχει συμβεί σε κάποια απόφαση της Διαύγειας.
Σημέιωση: Τόσο το έργο Diavgeia Redefined, όσο και η ΝΟΜΟΘΕΣΙ@, βρίσκονται υπό συνεχή ανάπτυξη από την ερευνητική ομάδα Knowledge Representation, Reasoning and Analytics του Πανεπιστημίου Αθηνών. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την Diavgeia Redefined, μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα ή στο Github repository .
γιατί Bitcoin και όχι Ethereum ή κάποια άλλη blockchain υλοποίηση;
Η γλώσσα του ehtereum δίνει περισσότερες δυνατότητες για εφαρμογές ή/και απο τρίτους.
μπορούν να είναι σε δυο ή περισσότερα blockchain ταυτόχρονα;
τι θα γίνει αν το commercial blockchain “καταρρεύσει” ; θα το συντηρεί το Διαύγεια με υπολογιστική ισχύ;
υπάρχει “σύγκρουση” μεταξύ GDPR και του “αιωνίου” των εγγραφών του blockchain?
μερικές σκέψεις.
Η υλοποίηση μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε permissionless blockchain που μας παρέχει την ιδιότητα του immutability. Τέτοια είναι και το Bitcoin και το Ethereum. Αυτήν την στιγμή το Ethereum φαντάζει πράγματι καλύτερη επιλογή (εξαιτίας των μικρότερων fees και καλύτερου scalability). Δεν έχω στο μυαλό μου όμως κάποιο Dapp, ώστε να καταλήξουμε στο ότι θα έχουμε κάποιο παραπάνω ουσιαστικό πλεονέκτημα με την χρήση του Ethereum.
Επίσης δεν βλέπω κάποιο πρακτικό κέρδος με το να μπουν οι αποφάσεις σε δύο blockchains ταυτόχρονα, από την στιγμή που το immutability των αποφάσεων εξασφαλίζεται και από το ένα blockchain.
Με ποιόν τρόπο μπορεί να καταρρεύσει ένα blockchain; Σε καμία περίπτωση δεν θα εξασφαλίζει το Διαύγεια την λειτουργία του blockchain, μιας και μιλάμε για public blockchain που ο κάθε κόμβος το “συντηρεί”. Αυτή είναι και η ιδέα του decentralization.
Όσον αφορά το GDPR, δεν γνωρίζω τι εφαρμόζεται στην Διαύγεια για να το απαντήσω.
Συγχαρητήρια για το άρθρο σας.
Καταλαβαίνω τα οικονομικά μεγέθη εξοικονόμησης άρα και τους στόχους πίσω από το project αυτό.
Όμως αναρωτιέμαι, πρακτικά, πως θα υλοποιηθεί απο τους χρήστες του Διαύγεια;
Ποιος θα τους πείσει να κάνουν σωστή καταχώρηση για το RDF όταν θα θεωρούν ότι δεν έχουν χρόνο να “ξαναφτιάξουν” την απόφαση απο την αρχή και να κάνουν και άλλη μια καταχώρηση για ένα επιπλέον πρόγραμμα απο τα πολλά που έχουν (έχουμε γεμίσει web εφαρμογές που κάθε μεγάλος φορέας και υπουργείο θέλει να καταχωρούμε στοιχεία !).
Για τον απλό χρήστη, όσο περισσότερα και απολύτως απαραίτητα στοιχεία μπορεί ένα σύστημα να πάρει απο ένα άλλο και να καταχωρήσει τα λιγότερα ο ίδιος, αυτό είναι το ζητούμενο.
Συμφωνώ απόλυτα με τις αναφορές του άρθρου στο ότι τα στοιχεία που μπαίνουν στο Διαύγεια είτε λόγω του pdf είτε λόγω της διαφορετικότητας των αποφάσεων, δε μπορούν να ομαδοποιηθούν σε πληροφορία και γνώση.
Υπάρχει όμως μεγάλη δυσκολία στην υλοποίηση όταν ο χρήστης καλείται να βάλει πολλά στοιχεία ενώ από την άλλη για να έχουν ουσία οι πληροφορίες που έχει η κάθε Απόφαση, θα πρέπει να καταχωρούνται αρκετές πληροφορίες.
Φανταστείτε ότι ένας χρήστης έχει να καταχωρήσει 100 ΧΕΠ σε μια ημέρα και αν της πούμε να φτιάξει RDF αρχείο – η εμπειρία μου λέει οτι θα έχουμε αντιδράσεις .
Ναι υπάρχει, λογισμικό που κάνει με κωδικό API μαζικές αναρτήσεις. Και προφανώς, η εταιρεία που υποστηρίζει το λογισμικό θα χρειαστεί να κάνει αλλαγές. Δε το έχουν όμως όλες οι υπηρεσίες και όλοι οι χρήστες.
Ανοίγει εκεί μια αγορά και θα έρθει πάλι η κάθε λογής εταιρεία να πηγαίνει στο Δήμαρχο και να ζητάει να πάρουμε το πρόγραμμά της. Έτσι γεμίζουμε με προγράμματα “μπαλώματα” .
Όλα αυτά όμως θα έχουν και έξτρα κόστος (εκπαίδευσης, αλλαγής του λογισμικού για μαζικές αναρτήσεις κλπ), το οποίο το επωμίζεται ο κάθε φορέας ξεχωριστά – χωρίς να υπάρχουν τα μέσα στον ίδιο για να το επωμιστεί (και δεν εννοώ οικονομικά μέσα αλλά ανθρώπινους πόρους).
Εύχομαι να λάβετε υπόψη σας και το χρήστη που έχει επιβαρυνθεί με τόσες υποχρεώσεις – λαμβάνοντας υπόψη ότι η εποχή είναι ακόμα μεταβατική για το δημόσιο αφού δεν εφαρμόζεται παντού η ηλεκτρονική διακυβέρνηση.
Θερμή παράκληση, στο σχεδιασμό τέτοιων project, να λαμβάνετε υπόψη σας και τους χρήστες ή να γίνεται πιλοτική υλοποίηση πριν την πλήρη ανάπτυξη του συστήματος.
Σας ευχαριστώ.
Οι παρατηρήσεις σας είναι σωστές. Έχουμε φτιάξει ένα εργαλείο που θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν μόνο οι δημόσιοι φορείς που είναι εγγεγραμμένοι στο ΔΙΑΥΓΕΙΑ και έχουν την δυνατότητα να αναρτούν αποφάσεις.
Ονομάζεται Web Editor (http://pyravlos-vm5.di.uoa.gr/diavgeia/#screenshots) και είναι πρακτικά μια φόρμα που μπορεί να παρέχει το ΔΙΑΥΓΕΙΑ για να γράφουν τις αποφάσεις οι φορείς. Σε καμία των περιπτώσεων δεν θα γράφουν RDF αρχεία! Ιδανικά θα μπορούσαν να αποθηκευτούν και templates-φόρμες, ώστε οι χρήστες να αλλάζουν μόνο μερικά πεδιά για τις αποφάσεις που “μοιάζουν μεταξύ τους” (όπως και τα word-templates που χρησιμοποιούνται συχνά).
Επ’αυτού , νομίζω ότι ο ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ τρόπος να “πείσεις” το χρήστη είναι να του κάνεις τη ζωή ευκολότερη και όχι δυσκολότερη!!
Εάν η σύνταξη της πράξης-απόφασης ΚΑΘΑΥΤΗ γίνεται στο ίδιο “σύστημα”-διαδικασία με το οποίο ενημερώνεται η διαύγεια , τότε είναι και εύκολη και ευπρόσδεκτη η υιοθέτηση του συστήματος
Αν δηλαδή , όταν συντάσσω ενα έγγραφο <> και , μόλις ολοκληρωθεί η υπογραφή του “σχεδίου” η δημοσίευση είναι ” ένα κλίκ μακριά τότε γιατί όχι?