Η διαβούλευση του OGP και τα σχόλια της ΕΕΛ/ΛΑΚ
Την Τρίτη 10 Ιουνίου ολοκληρώθηκε η διαδικασία υποβολής σχολίων για το ελληνικό σχέδιο δράσης για το OGP 2014. Είναι ένα ουσιαστικό βήμα σε σχέση με το προηγούμενο σχέδιο δράσης που είχε καταθέσει η χώρα και ενσωματώνει αρκετά από τα διδάγματα από τη διεθνή εμπειρία στον τομέα της ανοικτής διακυβέρνησης λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής πραγματικότητας.
Η ΕΕΛ/ΛΑΚ έχει συμμετάσχει στο σύνολο της διαδικασίας διαβούλευσης που έχει προηγηθεί της έκδοσης του σχεδίου του 2014 στο πλαίσιο της καταστατικής της αποστολής και προσπαθώντας να ενισχύσει την ανοικτότητα σε όλα τα επίπεδα της δράσης της δημόσιας διοίκησης.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΕΛ/ΛΑΚ υπέβαλε τις εξής προτάσεις για τη βελτίωση του ελληνικού σχεδίου δράσης 2014:
(α) Η πρόταση γίνεται από το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, αλλά αποτελεί έκφραση του συνολικού εθνικού σχεδίου για την ανοικτότητα. Έτσι, ενώ είναι λογικό να εντοπίζεται σε δράσεις που αφορούν θέματα διοικητικής μεταρρύθμισης, δε θα πρέπει να αγνοεί πιο αναπτυξιακές προτεραιότητες, ειδικά εκείνες που στηρίζονται στην καινοτομία και την έξυπνη εξειδίκευση.
(β) Απαιτείται να υπάρχει μία δέσμευση για τη δημιουργία ενός συντονιστικού οργάνου για το σύνολο των δράσεων που αφορούν ανοικτότητα και, ειδικότερα, των δράσεων που καλύπτουν τις ακόλουθες περιοχές:
– ανοικτή διακυβέρνηση με τη στενή έννοια, – ανοικτή πρόσβαση και ανοικτή έρευνα, – ανοικτό πολιτιστικό περιεχόμενο, – ανοικτή καινοτομία, – επιχειρηματικότητα που βασίζεται στα ανοικτά δεδομένα
Οι δράσεις αυτές, αυτή τη στιγμή, βρίσκονται διασπασμένες ανάμεσα σε διαφορετικά υπουργεία και φορείς και δεν αποτελούν μέρος μια ενιαίας στρατηγικής για την ανοικτότητα η οποία είναι απαραίτητη προκειμένου οι δεσμεύσεις για την ανοικτή διακυβέρνηση να έχουν ένα αναπτυξιακό χαρακτήρα. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι τα αναπτυξιακά αποτελέσματα κάποιων από τις κεντρικές δεσμεύσεις (όπως, π.χ. η δέσμευση για τη μεταφορά της οδηγίας για την περαιτέρω χρήση δημόσιας πληροφορίας) δεν μπορούν να επέλθουν χωρίς το σχετικό συντονισμό.
(γ) Αντίστοιχα, απαιτείται οι δεσμεύσεις σε κανονιστικό επίπεδο ή σε επίπεδο πολιτικής να συνοδεύονται από αντίστοιχες δεσμεύσεις για πραγματοποίηση προσκλήσεων εντός του ΕΣΠΑ 2014-2020 οι οποίες θα ενισχύουν τόσο το άνοιγμα των δεδομένων από δημόσιους φορείς όσο και την περαιτέρω χρήση τους από τον ιδιωτικό τομέα.
(δ) Ειδικότερα, δράσεις ανοικτότητας που συνεισφέρουν στην εθνική πολιτική/ στρατηγική ανοικτότητας και οι οποίες ήδη βρίσκονται σε λειτουργία θα πρέπει να υπάρχει σαφής δέσμευση ότι θα συνεχισθούν. Αναφέρονται ενδεικτικά, οι Μονάδες Αριστείας του Εθνικού Δικτύου Έρευνας και Καινοτομίας, τα Ανοικτά Ψηφιακά Μαθήματα του GRNET, οι υπηρεσίες αποθετηρίων και συσσώρευσης έγκριτου ανοικτού περιεχομένου του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, οι δράσεις ανοικτής διάθεσης ψηφιακών υποκαταστάτων κινητών και ακίνητων μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού (Διεύθυνση Εθνικού Αρχείου Μνημείων (ΔΕΑΜ).
(ε) Ειδικά σε σχέση με το πρόγραμμα Διαύγεια:
Όπου είναι δυνατόν, θα πρέπει να αξιοποιηθεί η εμπειρία της ΔΙΑΥΓΕΙΑΣ, ειδικότερα προτείνεται να χρησιμοποιηθούν συμβατές, και όπου γίνεται όμοιες, κατηγορίες αποφάσεων (πχ στις δαπάνες).
Ειδικότερα:
1. Ολιγάριθμες, με νόημα και συμβατές με την ΔΙΑΥΓΕΙΑ κατηγορίες Είδος Απόφασης θα πρέπει να δημιουργηθούν ανώτερης τάξης κατηγορίες με συγκεκριμένα κριτήρια (πχ δαπάνες: απόφαση, έγκριση, πληρωμή κλπ) λαμβάνοντας υπόψη και την νέα ΔΙΑΥΓΕΙΑ έτσι ώστε να είναι συγκρίσιμες και πλοηγήσιμες με τον ελάχιστο θόρυβο και πολυπλοκότητα ποσά και κωδικοί προϋπολογισμού στις αποφάσεις με οικονομικό αντίκτυπο (πχ δαπανών) θα πρέπει να υπάρχει ως βασικό μεταδεδεδομένο στην περίληψη και στην πλήρη καρτέλα το ΠΟΣΟ και ο κωδικός προϋπολογισμού (πχ σε βάρος του Κ.Α.0869)
2. Μηχανικά αναγνώσιμα συννημένα Οι αποφάσεις να έχουν συννημένα (και) CSV και όχι μόνο pdf, τουλάχιστον οι εξής αποφάσεις: πράξεις επί του Προϋπολογισμού, Απολογισμού, πληροφορίες για το προσωπικό και ο αριθμός των επισ. συνεργατών ανά βουλευτή και όχι μόνο το σύνολο. Όνομα βουλευτή είναι σημαντικό να αναφέρεται στα μεταδεδομένα το όνομα του βουλευτή, όπως ενδεικτικά στις εξής περιπτώσεις:
• στις μετακινήσεις (Παράδειγμα)
• στις επιτροπές (Παράδειγμα)
(στ) Στις δεσμεύσεις σε σχέση με τον πολιτισμό θα πρέπει να υπάρξει ειδική αναφορά στην τροποποίηση των Υπουργικών Αποφάσεων για τη διάθεση πολιτιστικού περιεχομένου του Ν. 3028/2002
(ζ) Θα πρέπει να εφαρμοστεί ο κανόνας της εξορισμού ανοικτότητας και της ενεργητικής διαφάνειας στο επίπεδο του Νόμου για την περαιτέρω χρήση της δημόσιας πληροφορίας και όχι σε επιπλέον κανονιστικές πράξεις ή την ανάγκη χρήσης αδειών. Επίσης η πολιτική χρεώσεων θα πρέπει να αποφασίζεται κεντρικά και με υπουργική απόφαση και όχι σε επίπεδο φορέα. Μέχρι την έκδοση απόφασης τα δεδομένα θα πρέπει να είναι ανοικτά.
(η) Θα πρέπει να εφαρμοστούν διατάξεις για την εφαρμογή του Ν. 3882/2010 και να εκδοθεί η εθνική πολιτική για την γεωχωρική πληροφορία
(θ) θα πρέπει να υπάρχουν κατελάχιστο υποχρεωτικά μεταδεδομένα των αποφάσεων που εκδίδονται στη Διαυγεια προκειμένου να είναι δυνατή η αναζήτησή τους. Ειδικότερα προτείνονται τα ακόλουθα πεδία:
Μοναδικό Αναγνωριστικό με διεύθυνση Διαδικτύου (πχ ΑΔΑ)
· Άλλα αναγνωριστικά υφιστάμενων συστημάτων (πχ αριθμός πρωτοκόλλου)
· Θέμα
· Ημερομηνία απόφασης
· Ημερομηνία ανάρτησης
· Φορέας
· Μονάδα Φορέα
· Υπογράφων
· Είδος Πράξης (σύμφωνα με τις κατηγορίες της νέας ΔΙΑΥΓΕΙΑΣ)
· Κατηγορία Πράξης με βάση διεθνείς κατηγοριοποιήσεις (πχ CPV για τις δαπάνες)
· Φυσικά ή Νομικά Πρόσωπα τα οποία εμπλέκονται στην Πράξη με τα εξής στοιχεία:
o Ονοματεπώνυμο ή Επωνυμία
o ΑΦΜ και τον ανάλογο χαρακτηρισμό πχ ανάδοχος δαπάνης, διορισμένος Πρόεδρος κλπ
· Χρηματικά ποσά (εφόσον εμπλέκονται)
· Σχετικά στοιχεία Δημόσιου Λογιστικού (πχ ΚΑΕ)
(ι) θα πρέπει να γίνει υποχρεωτική η ανοικτή πρόσβαση για έρευνα και δεδομένα που χρηματοδοτούνται με δημόσιο χρήμα
Συνολικά, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στη σημασία που έχει η δημιουργία ενιαίων εθνικών πολιτικών για τα ανοικτά δεδομένα και να προχωρήσουμε πέρα από μία αντιμετώπιση που εντοπίζεται μόνο στη διοικητική μεταρρύθμιση προς μια αντιμετώπιση που βλέπει τρεις βασικούς τομείς ανοικτών δεδομένων:
(α) δεδομένα του δημοσίου τομέα
(β) πολιτιστικά δεδομένα εκτός των (α) και
(γ) ερευνητικά δεδομένα.
Η ΕΕΛΛΑΚ θα εξακολουθήσει να στηρίζει την υλοποίηση των δεσμεύσεων του OGP από την ελληνική δημόσια διοίκηση και να προσπαθεί να ενισχύσει την ανοικτότητα στο σύνολο των δραστηριοτήτων της.